“Kalp ve Damar Cerrahisi, kalp ve damarlarla ilgili hastalıkların invaziv veya noninvaziv cerrahi yöntemlerle tedavisi için uygulanan cerrahi tedavilerin bütünüdür. Bu cerrahi yöntemler kalple alakalı olabileceği gibi atardamar, toplar damar ya da lenfatik damarlarla alakalı olabilir.”

Kalp ve Damar Cerrahisi (KVC) nedir?

Kalp ve Damar Cerrahisi, kalp ve damar sistemine yönelik hastalıkların tanı, tedavi ve yönetimi için uygulanan cerrahi müdahalelerin kapsamını içeren bir tıp dalıdır. Bu alan, hem invaziv (cerrahi müdahale gerektiren) hem de noninvaziv (cerrahi müdahale gerektirmeyen) yöntemleri kapsar. Kalp ve damar hastalıkları, günümüzde dünya genelinde en yaygın sağlık sorunlarından biri olup, bu hastalıkların tedavisi için çeşitli cerrahi teknikler geliştirilmiştir.

Kalp cerrahisi, kalbin yapısal bozuklukları, koroner arter hastalığı, kalp kapak hastalıkları ve doğuştan kalp hastalıkları ve kalp yetmezliği gibi durumların tedavisinde önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin, koroner arter bypass greftleme (CABG) gibi cerrahi işlemler, kalp kasına kan akışını artırmak için tıkanmış damarların bypass edilmesini sağlar. Ayrıca, kalp kapaklarının onarımı veya değiştirilmesi gibi işlemler de kalp cerrahisinin önemli bir parçasıdır.

Damar cerrahisi ise, atardamarlar, toplardamarlar ve lenfatik damarlarla ilgili hastalıkların tedavisine odaklanır. Atardamar hastalıkları, genellikle ateroskleroz (damar sertleşmesi) nedeniyle ortaya çıkar ve bu durum, kan akışını kısıtlayarak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Damar cerrahisi, anevrizma onarımı, periferik arter hastalığı tedavisi ve varis tedavisi gibi çeşitli işlemleri içerir.

Noninvaziv yöntemler arasında ise, anjiyografi, ultrasonografi ve diğer görüntüleme teknikleri yer alır. Bu yöntemler, hastalıkların tanısında ve izlenmesinde önemli bir rol oynar. Ayrıca, bazı durumlarda ilaç tedavisi veya yaşam tarzı değişiklikleri gibi noncerrahi yaklaşımlar da önerilebilir.

Kalp ve Damar Cerrahisi Hangi Hastalıklara Bakar?

Kalp ile ilgili koroner arter hastalığı (kalbi besleyen damarların darlığı veya tıkanması), kalp kapak hastalıkları (Aort, mitral, triküspid ve pulmoner kapaklarla ilgili yetmezlik veya darlık), kalp ile ilgili kitleler (sarkomlar, myxomalar veya trombüs) ve kalp ritmi ile ilgili hastalıkların cerrahi tedavileri kalp ve damar cerrahisinin ilgi alanıdır.

Konjenital (doğuştan olan) bazı kalp hastalıklarının cerrahi tedavisi de yine kalp ve damar cerrahisinin tedavi alanına girmektedir. Kalpte normal şartlarda olmaması gereken deliklerin (ASD, VSD, PDA gibi) kapatılması, kalpten çıkan ana atardamar ve toplar damarın yerlerinin ters olması gibi durumların düzeltilmesi, doğuştan ana atardamarın ciddi darlığı (aort koarktasyonu) gibi hastalıkların tedavisi kalp ve damar cerrahisi tarafından uygulanmaktadır.

Büyük ve küçük atardamar hastalıklarının cerrahi tedavisi kalp ve damar cerrahisinin diğer bir koludur. Aort (kalpten çıkan ve kanı vücuda dağıtan ana damar) ve ana dallarını ilgilendiren anevrizma (balonlaşma), disseksiyon (damarın katmanları arasında yırtık oluşması), rüptür (damar duvarının 3. bir boşluğa açılacak şekilde yırtılması) gibi hayatı tehdit eden hastalıkların tedavisi, orta ve küçük boyutlu damarların darlığı veya tıkanmasının (Leriche sendromu veya Buerger hastalığı gibi) girişimsel (noninvaziv) veya cerrahi (invaziv) tedavileri kalp ve damar cerrahisi tarafından uygulanmaktadır.

Toplardamarlar (venöz sistem) ile ilgili toplar damar yetmezliği, varis, toplar damar tıkanıklıkları (DVT gibi) ve/veya iltihabı (flebotromboz veya tromboflebit) gibi hastalıkların tedavisi kalp ve damar cerrahisinin kapsamı içindedir.

Travmalara bağlı gelişen ve kalp veya damarları da içine alan durumlarda oluşan yaralanmaların tedavisi yine kalp ve damar cerrahisi tarafından diğer organları ilgilendiren branşlarla beraber yapılmaktadır.

Kalp ve Damar Cerrahisinde Tedavi Yöntemleri nelerdir?

Koroner arter hastalığının tedavisinde hastanemizde öncelikli olarak MIDCAB (küçük kesi ile by-pass) yöntemi tercih edilmektedir.Uygun olmayan hastalarda ise konvansiyonel CABG (klasik by-pass) veya OPCAB (offpump CABG; çarpan kalpte by-pass) operasyonu yapılmaktadır. Öncelikli olarak küçük kesi ile müdahale planlansa da her hasta için en uygun yöntem belirlenip hasta yararına olacak şekilde operasyon tipi seçilmektedir.

Kapak hastalıklarında ilgili kapağın tamiri veya kapak değişimi tedavi seçenekleri arasındadır. Kapak tamirinde kapakçıkların küçültülmesi ve/veya anatomik olarak düzeltilmesi, rüptür ya da uzama varsa korda tamiri ve/veya kapak çeperinin ring yöntemi ile daraltılması gibi yöntemler uygulanmaktadır. Uygun olmayan hastalarda kapağın değişimi gerekebilmektedir. Bu gibi durumlarda yine hastaya ve hastalığa uygun olacak şekilde mekanik veya bioprotez kapaklar arasından seçim yapılarak kapak değiştirilmektedir.

Aort anevrizması, disseksiyon veya rüptür hastalıklarında patolojinin lokalizsyonuna bağlı olarak tedavi şekli değişmektedir. Hastaya ve hastalığa uygun olarak açık cerrahi ile onarım veya kapalı yöntemle anjiografik olarak sorunun giderilmesi (TEVAR ve EVAR yöntemleri) hastanemizde başarı ile uygulanmaktadır.

Periferik arter hastalığı başlığı altında gruplandırılan carotis arter darlığı (şah damarı), kol veya daha sıklıkla görülen bacak atardamarı hastalıklarında hasta veya hastalığa uygun olacak şekilde açık cerrahi ile endarterektomi (damar içerisindeki plağın temizlenerek damar açıklığının sağlanması), greft interpozisyonu (suni damar ile hastalıklı kesimin by-pass edilmesi), PTA (perkütan transkateter angioplasti; damarlara anjiografik olarak stent -stentgreft veya balonlarla müdahale edilerek damarın açılması) gibi yöntemler uygulanmaktadır.

Bir toplardamar hastalığı olan variste klasik stripping operasyonu, endovenöz lazer ablasyonu (EVLA) ve)veya skleroterapi yöntemleri uygulanmaktadır.Yüzeyel kılcal, CEAP sınıflandırmasına göre evre 1 olarak kabul edilen telenjiektatik varisler için ayrıca exotherme Lazer hastanemizde uygulanmaktadır.

Op. Dr. Burak Emre ONUK

Kalp ve Damar Cerrahisi Anabilim Dalı