“Psikiyatri tıbbın bir dalıdır, ruh sağlığının incelenmesi, hastalıkların sınıflandırılması, tedavisi ve ruh sağlığının korunması amaçlanmaktadır.”

Psikiyatri Nedir?

Psikiyatri tıbbın bir dalıdır, ruh sağlığının incelenmesi, hastalıkların sınıflandırılması, tedavisi ve ruh sağlığının korunması amaçlanmaktadır. Ruhsal hastalıklarda düşünce, davranış, duygu değişiklikleri görülmektedir. Bu değişiklikler kişinin aile-sosyal hayatı, iş-okul hayatı gibi işlevsellik alanlarında bozulmalara neden olmaktadır. Psikiyatri ruhsal hastalıkların tanı ve tedavileriyle uğraşır, ruhsal sorunlardan korunmada yol göstericidir, kişinin savunma mekanizmalarını olgunlaştırmasında ve sorunlarla baş etmesinde rehberlik yapar. 

Psikiyatri diğer tıp alanlarına göre daha genç bir bilim dalıdır. Önemli birçok psikiyatri uygulamalarının ve tedavilerinin gelişimi son yüzyılda yapılmıştır. Son yüzyılda tıbbi ve teknolojik gelişmelerle bütün tıp alanlarında önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Psikiyatri 20. Yüzyılın ortalarından sonra büyük gelişme kaydetmiştir. Genetik, görüntüleme, farmakoloji alanındaki ilerlemeler ruhsal hastalıkları daha anlaşılır kılmıştır.

Ruhsal hastalıkların ortaya çıkmasında çevresel ve genetik nedenler birlikte rol oynamaktadır. Ruhsal hastalıklar zihnimizde ve diğer tüm sistemlerimizde değişikliklere yol açabilmektedir. Ruhsal hastalıkların bedensel işlevlerden ayrı olduğu düşüncesi yaygındır. Oysaki bedensel hastalıklar ruhsal sorunlardan, ruhsal hastalıklar bedensel sorunlardan etkilenir, zihnimiz ve bedenimiz bir bütün olarak çalışmaktadır.

Psikiyatrik hastalıkların tedavisinde, hastalıkların özelliklerine göre ve de hasta özelinde farklı yöntemler uygulanır. Hastalar detaylı değerlendirildikten sonra hastaya ve hastalığa özgü tedavi seçenekleri hastalarla işbirliği içerisinde değerlendirilir ve uygun tedavi başlanır. 

Psikiyatrinin kendine has doğası nedeniyle bu alana özgü etik ilkeler ve uygulamalar bulunmaktadır. Hasta mahremiyetinin korunması, sır saklama yükümlülüğü, hasta-hekim ilişkisinin net sınırları bu alanda önemli konular olarak yer almaktadır.

Psikiyatri Hangi Hastalıklara Bakar?

Psikiyatri kişinin işlevsellik alanlarında bozulmaya yol açan, sorunlarla baş etmede güçlüğe neden olan, kişinin düşünce, duygu ve davranışlarını etkileyen, kişiler arası ilişkilerde sorunlara neden olan ruhsal hastalıkların önlenmesi, tanı ve tedavisinin düzenlenmesi, takiplerinin sürdürülmesini sağlar. Bu hastalıklarla ilgili bazı başlıklara baktığımızda;

• Anksiyete bozuklukları: yaygın anksiyete bozukluğu, panik bozukluğu, fobiler
• Duygudurum bozuklukları: depresyon, bipolar bozukluk
• Obsesif kompulsif bozukluk ve ilişkili bozukluklar
• Şizofreni ve diğer psikotik bozukluklar
• Travma ile ilişkili bozukluklar
• Bedensel belirti ile ilişkili bozukluklar
• Yeme bozuklukları
• Uyku bozuklukları
• Cinsel işlev bozuklukları
• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu 
• Kişilik bozuklukları
• Bağımlılık ve alkol-madde kullanım bozuklukları
• Bilişsel bozukluklar

Psikiyatri Hastalıkları Tanısı İçin Kullanılan Yöntemler Nelerdir?

Psikiyatrik hastalıkların tanısında en önemli etmen, hasta ile yapılan detaylı, yeterli sürede, yapılandırılmış ve her hasta özelinde kendine has özellikleri içeren psikiyatrik görüşmedir. Hastadan ve gerektiğinde yakınlarından detaylı öykü alınarak ve ruhsal durum muayenesi yapılarak hastanın ruhsal yapısı ve sorunları tanınır. Neden olabilecek ya da olan ruhsal bozukluğu şiddetlendirebilecek diğer tıbbi sorunları belirlemek ya da dışlamak için gerektiğinde laboratuvar ve görüntüleme testleri yapılabilmektedir. Psikopatolojinin özünü ve şiddetini anlamak için gerektiğinde klinik ölçekler uygulanabilmektedir.

Psikiyatri Hastalıkları Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Psikiyatrik hastalıkların tedavisinde, hastalıkların özelliklerine göre ve de hasta özelinde farklı yöntemler uygulanır. Hastalar detaylı değerlendirildikten sonra hastaya ve hastalığa özgü tedavi seçenekleri hastalarla işbirliği içerisinde değerlendirilir ve uygun tedavi uygulanır. Tedavi yaklaşımlarından psikoterapi, farmakoterapi (ilaç tedavisi), diğer somatik tedavi seçeneklerinden biri ya da kombinasyonu hastanın değerlendirmesi sonucunda tercih edilir. Hangi tedavinin seçileceği ile ilgili hastaya bilgilendirme yapmak, hastanın görüşlerini almak, seçenekler sunmak ve birlikte karar vermek işbirliğini ve tedavi etkinliğini artırmaktadır.

Psikiyatrik uygulamalar bilimsel veriye dayalı olmak zorundadır. Güncel ve kanıta dayalı tedavilerin etik ilkeler süzgecinden geçirilerek uygulanması hekimliğin esas görevlerindendir. Psikiyatrik sorunlarda risk değerlendirmesinin yapılması, acil durumlar için öncelikli ve acil planların oluşturulması, psikososyal desteklerin yeterliliğinin değerlendirilmesi ve gerektiğinde hastanın alabileceği diğer sosyal destek kaynaklarına yönlendirilmesi, işlevselliğin artırılması, gündelik yaşam aktiviteleriyle ilgili ruh sağlığını koruyucu ve iyileştirici önerilerin yapılması tedavi hedefleri arasında yer almalıdır. Güncel, yetkin, etik ve bilimsel olmayan yaklaşımların psikiyatrik tedavide yeri bulunmamaktadır.